Türkiye'de emeklilik, bireylerin yaş ve prim günü koşullarını sağlamasıyla gerçekleşen kritik bir süreçtir. Ancak her bireyin yaşamı farklı seyrettiği gibi, emeklilik şartları da kişinin çalışma geçmişi ve ilk sigortalılık tarihine göre çeşitlilik gösterebilir. Özellikle prim günlerini tamamlayamayan veya yaş şartlarını karşılayamayan kişiler için "yaştan emeklilik" adı verilen alternatif bir seçenek sunulmaktadır.

Yaştan Emeklilik Kavramı ve Avantajları

Yaştan emeklilik, emeklilik için gerekli prim gün sayısını tamamlamamış ancak belirli yaş şartlarını karşılayan bireyler için düşük prim ödeme imkanı sağlar. Bu uygulama özellikle 3600 gün prim ödemesini tamamlamış bireyler için geçerlidir. İlk sigortalılık tarihine göre değişen koşullara sahip olan kişiler, belirli bir yaş ve prim gün sayısı kriterini sağladığında, yaştan emeklilik seçeneğini değerlendirebilirler.

Kimler Yaştan Emeklilikten Faydalanabilir?

Örnek vermek gerekirse, 9 Eylül 1981 tarihinden önce ilk kez sigortalı olan kadınlar veya 23 Mayıs 2002 tarihine kadar toplam 15 yıl sigortalılığı bulunan kadınlar, 50 yaşında ve 3600 prim günü ile emekli olma hakkına sahiptirler. Benzer şekilde, 9 Eylül 1976 tarihinden önce ilk defa sigortalı olan erkekler veya 23 Mayıs 2002 tarihine kadar toplam 15 yıl sigortalılığı bulunan erkekler de 55 yaşında ve 3600 gün prim ile emekli olabilirler.

Daha sonraki dönemlerde sigortalı olan bireyler de 10 yıl süresince, yani 3600 gün prim ödemesi yaparak emekli olma fırsatına sahiptirler. Ancak bu durumda aynı zamanda 15 yıl sigortalılık şartını da yerine getirmek gerekmektedir. Bununla birlikte, daha sonra sigortalı olan bireylerin emeklilik yaş haddi yükselmektedir. Örneğin, 1 Ocak 1990 tarihinden itibaren sigortalı olan bir erkek çalışan, 3600 gün primini 1 Ocak 2018 tarihinde tamamlamışsa, 15 yıl sigortalılık süresi ve 60 yaşını doldurma şartını karşıladığında, yaştan emekli olma hakkını elde edebilir.

Ancak, 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ilk kez sigortalı olanlar için yaştan emeklilik şartları farklılık gösterebilir. Bu gruptaki bireylerin yaştan emekli olabilmeleri için 4500 gün prim ödemesi yapmış ve en az 12 buçuk yıl çalışmış olmaları gerekmektedir. Ayrıca, 25 yıl sigortalılık süresi ve kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurma şartı da bulunmaktadır.