Değişikliklerle İlgili Yeni Düzenlemeler Bekleniyor

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Bakanlık bünyesinde büyük bir kadro değişikliğine gitmeden çalışmalarını sürdürmektedir. Önümüzdeki günlerde, ekonomi çevrelerinde bir torba yasa ile yeni vergi düzenlemelerinin geleceği konuşulmaktadır.

T24 yazarı Erdoğan Sağlam, bütçe açığının azaltılması için acil önlemlerin alınması gerektiğine dikkat çekerek, yeni düzenlemelerin geniş kapsamlı olarak yapılmasının önemine değinmiştir. Sağlam, "Zaten zor durumda olan vergi mükelleflerinin sadece küçük bir kısmına ağır bir yük getirmek yerine, daha geniş bir kesimi etkileyecek daha düşük ek yükümlülüklerin tercih edilmesi gerekmektedir," şeklinde yazmıştır. Sağlam'ın "Vergide Yeni Düzenlemeler Heyecanla Bekleniyor!" başlıklı yazısının beklenen vergi düzenlemelerine ilişkin bölümü aşağıdaki gibidir:

Kurumlar Vergisi Düzenlemeleri ve Beklentiler

Geçmişte ülkeler, kurumlar vergisi oranlarını düşürmek için yarışırken, pandemiyle birlikte ve ardından yüksek enflasyon nedeniyle kurumlar vergisi oranlarında bir artış eğilimi gözlenmiştir. Eğer ülkemizde de böyle bir artış düşünülüyorsa, bu artışın geçici bir süre için uygulanması gerekmektedir.

Geçmişte kurumlar vergisi oranı %20 iken, geçici bir maddeyle son üç yıl için artırılmış oranlar uygulanmış ve 2022 yılında %23 oranı uygulanmıştır. 2023 yılı başında ise oran kendiliğinden kanuni oran olan %20'ye düşmüştür.

Deprem durumunu da göz önünde bulundurursak, kurumlar vergisi oranında bir artış kaçınılmaz gibi görünmektedir. Eğer oranın önceki yıl seviyesine getirileceğini varsayarsak, yani %23 olarak belirlenirse, mevcut %20 oranına göre %15'lik bir artış yapılacaktır. Ancak benim düşünceme göre, içinde bulunduğumuz olağanüstü koşullarda bile makul sayılabilecek bir artış en fazla %10 seviyesinde olabilir. Yani genel oran geçici bir süre için %22 olarak belirlenebilir. %25 oranında bir artış yapmak, yani genel oranı geçici süreyle de olsa %25 olarak belirlemek çok yanlış olur. Bu ölçüsüz olur!

Geçmiş uygulamada, banka ve finans kurumları için kurumlar vergisi oranı yükseltilirken, kalıcı ve geçici maddelerdeki oranlar dikkate alınmamış ve bence bir hata yapılmıştır. Kalıcı düzenlemelerde (Kurumlar Vergisi Kanunu Md. 32) genel oran %20 iken, banka ve finans kurumları için %25 oranı benimsenmiş ve bu kurumlar için oran %25 artırılmıştır. Ancak geçici maddede böyle bir denge benimsenmemiştir. Yani geçici maddede 2022 yılı için geçerli oran %23 iken, banka ve finans kurumlarına ilişkin oran %25 olarak belirlenmiştir. Buna göre, banka ve finans kurumları 2022 yılı için genel orana göre %9'luk bir artırımlı kurumlar vergisi ödemişlerdir.

2023 yılında, genel oran %20'ye düşerken, banka ve finans kurumları için artırımlı oran (%25 oranı) geçerli olmuştur. Böylece genel orana tabi kurumlarda oran 3 puan düşerken, banka ve finans kurumlarında aynı kalmıştır.

Şimdi, oranlar geçici olarak artırılırsa, banka ve finans kurumlarının artırımlı oranı nasıl belirlenecektir? Artırılmış genel oranın %25 artırılmış hali mi geçerli olacaktır? Örneğin, genel oran geçici olarak %23 olarak belirlenirse, banka ve finans kurumları için artırımlı oran %28,75 mi olacaktır?

Torba yasa taslağı hazırlanırken bu konuya dikkat etmek ve net bir belirleme yapmak gerekmektedir.

Ayrıca bu vesileyle bir yanlışa da son vermek faydalı olacaktır.

Sermaye Piyasası Kurumları ve Kurumlar Vergisi

Banka ve finans kurumları, yüksek kar elde ettikleri için daha yüksek kurumlar vergisi ödemek zorunda kalmaktadır. Ancak Sermaye Piyasası Kanunu'nda "sermaye piyasası kurumları" arasında sayıldıkları için, bağımsız denetim şirketlerinin de kurumlar vergisi oranı yüzde 25'e yükseltilmiştir. Bu durumun haksız ve yanlış olduğunu birçok kez dile getirdim. Ne yazık ki, Bakanlık tarafından yapılan tebliğ ve amaçsal yorumlar sorunu çözmemiş, hatta olumsuz özelge verilmiştir. Umarım torba yasa kapsamında bu sorunun çözümü için gerekli düzenlemeler yapılır.

Kurumlar Vergisi Oranı ve İndirimlerin Gözden Geçirilmesi

Son uyarım, son dönemde yapılan ve uygulanması oldukça zor olan oran indirimlerinin (ihracatçılara ve imalatçılara uygulanan 1 puanlık indirim gibi) gözden geçirilmesi gerektiğidir. Bakanlık tarafından yapılan indirimlere ilişkin tebliğ, bu indirimlerin uygulanmasını oldukça zorlaştırmıştır. Eğer bu indirim uygulamaları devam edecekse, oran artışı sırasında dikkate alınması daha uygun olacaktır. Açıkçası, bu tür indirimlerin tamamen kaldırılması dahi değerlendirilmelidir.

Ayrıca, oran artışı yapılırken, finansman gideri kısıtlaması ve binek otomobil gideri kısıtlamalarının da etkili vergi oranını ciddi ölçüde yükselttiği göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer yüksek oranda bir artış düşünülüyorsa (yüzde 25 gibi), bu tür kısıtlamaların kaldırılması gerekmektedir. Bu kısıtlama uygulamalarının vergi sisteminin karmaşıklığını artırdığını belirtmeden geçemem. Bakan Şimşek'in sürekli olarak dile getirdiği basitlik ihtiyacının bu konuda bir gelişme sağlanmasını umuyorum.

Gelir Vergisinde Oran Artışı

Gelir vergisi en yüksek gelir dilimine uygulanan oranın yakın zamanda yüzde 40'a çıkarılması nedeniyle, gelir vergisi oranında bir artışın doğru olmayacağını düşünüyorum. Bununla birlikte, yüksek enflasyon nedeniyle gelir dilimlerinin yeniden belirlenmesi ve özellikle ücret gelirleri açısından daha avantajlı bir tarife yapısının oluşturulması doğru olacaktır."