Türkiye'nin ekonomik durumu, 2023 yılı Kasım ayında önemli değişimlere sahne oldu. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %42.25, aylık %2.81 artış göstererek dikkat çekti. Aynı dönemde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık %61.98, aylık %3.28 artış kaydetti.
Sanayi Sektöründe Yaşanan Gelişmeler
İmalat Endeksi Artış Trendinde
Sanayinin dört ana sektöründen biri olan imalat endeksi, yıllık %54.11 artışla büyük bir ivme kazandı. Ayrıca, aylık bazda da %2.26'lık bir artış gösterdi. Yıllık Yİ-ÜFE'ye göre 5 alt sektörde azalış yaşanırken, 24 alt sektörde ise yükseliş gözlendi. Aylık Yİ-ÜFE'ye göre ise 16 alt sektörde düşüş, 13 alt sektörde ise artış kaydedildi. Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) yıllık %67.27, aylık %2.53 oldu.
Sektörler Arasındaki Değişimler
Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimlerine bakıldığında, madencilik ve taş ocakçılığında %65.49'luk bir artış, imalatta %54.11'lik bir artış görüldü. Elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %30.00'lik bir azalış yaşanırken, su temininde %70.23'lük bir artış gözlendi.
Ana Sanayi Gruplarındaki Değişimler
Ana sanayi gruplarındaki yıllık değişimler incelendiğinde, ara malında %46.45'lik artış, dayanıklı tüketim malında %61.16'lık artış, dayanıksız tüketim malında %68.11'lik artış, enerjide %5.91'lik azalış ve sermaye malında %65.21'lik artış kaydedildi.
Enflasyon ve TÜFE Analizi
Yİ-ÜFE ve TÜFE Karşılaştırması
Yİ-ÜFE (2003=100) 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %2.81, bir önceki yılın Aralık ayına göre %42.59, bir önceki yılın aynı ayına göre %42.25 ve on iki aylık ortalamalara göre %53.15 artış gösterdi. TÜFE'deki (2003=100) değişim ise 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %3.28, bir önceki yılın Aralık ayına göre %60.09, bir önceki yılın aynı ayına göre %61.98 ve on iki aylık ortalamalara göre %53.40 olarak gerçekleşti.
Alt Sektör Analizi
Yıllık azalış gösteren tek alt sektör %30.00 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme oldu. Diğer taraftan, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları %93.70, diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri %84.05, içecekler %74.00 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler olarak öne çıktı.
Aylık Değişimler
Aylık bazda en yüksek azalış, %3.52 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %0.75 ile ham petrol ve doğal gaz alt sektörlerinde yaşandı. Buna karşılık, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme %10.99, metal cevherleri %6.15, tütün ürünleri %6.04 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Tüketici Harcamalarındaki Değişimler
Ana Harcama Gruplarına Göre Değişim
TÜFE'deki (2003=100) değişim 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %3.28, bir önceki yılın Aralık ayına göre %60.09, bir önceki yılın aynı ayına göre %61.98 ve on iki aylık ortalamalara göre %53.40 olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup %37.54 ile konut oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise %92.86 ile lokanta ve oteller oldu.
Harcama Gruplarındaki Değişim
Ana harcama grupları itibarıyla 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup %-0.31 ile giyim ve ayakkabı oldu. Diğer taraftan, aynı dönemde bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup %11.17 ile konut olarak belirlendi.
Temel Başlıklara Göre Değişim Analizi
Endekste kapsanan 143 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5'li Düzey) 2023 yılı Kasım ayında, 23 temel başlığın endeksinde düşüş yaşanırken, 7 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. Diğer taraftan, 113 temel başlığın endeksinde ise artış gözlendi.