Mart ayında yürürlüğe giren emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlayanları olumlu bir şekilde etkiledi. SGK'nın yaptığı açıklamaya göre, bu düzenlemeyle ilgili maliyetler ve prim detayları gün yüzüne çıktı.
EYT Düzenlemesi ve Başvuranların Profili
Uzun yıllar boyunca prim ödeyen ancak yaş şartını karşılayamayan milyonlarca çalışan, EYT düzenlemesi ile emeklilik hakkı kazandı. Ancak, sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 sonrasına denk gelenler bu düzenlemeden yararlanamıyor.
Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi kapsamında, Mart sonrasında yaklaşık 1,9 milyon kişi emeklilik başvurusu yaptı. Bu durumun SGK'ya maliyeti ise yaklaşık 10 milyar TL olarak açıklandı.
Prim Artışı Detayları ve EYT Sisteminin Etkisi
SGK'nın açıklamasına göre, prim artışının detayları da ortaya çıktı. EYT düzenlemesinden yararlanan çalışanlar, Prime Esas Kazanç üzerinden prim ödeyecek. Prime Esas Kazanç, sigortalının brüt ücretinin %32'sine denk gelmektedir. Bu prim miktarı, sigortalının emeklilik yaşını dolduracağı aya kadar ödenecek.
SGK'nın 2023 Ocak-Ağustos verilerine göre, EYT düzenlemesinin etkisi işçi statüsündeki çalışanlarda ve Bağ-Kur'lularda azalma, memurlarda ise artış gösterdi. Aynı dönemde pasif sigortalıların sayısı, yani emekli maaşı alanların sayısı da arttı.
Aktif/Pasif Oranındaki Değişim
Aktif/pasif oranına baktığımızda, 2022'nin sonunda 2.01 olan oran, 2023 Ağustos ayında 1.68'e geriledi. Yani artık 1.68 çalışan, bir emeklinin maaşını finanse ediyor. Bu oran, son 15 yılın en düşük oranı olarak kaydedildi. Aktif çalışanlar içinde çırak, stajyer, kursiyerler dahil edilmediğinde bu oran daha da düşüyor ve 1.50'ye kadar iniyor. Yani sosyal güvenlik sistemi artık 1.50 çalışanın, bir emeklinin maaşını ancak ödeyebiliyor.
EYT Sisteminin Sosyal Güvenlik Üzerindeki Önemi
EYT'nin sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkisi, SGK'nın 2023 Ocak-Ağustos dönemi verilerine göre net bir şekilde görülüyor. Bu etkinin devam etmesi durumunda, aktif/pasif oranının daha da düşmesi bekleniyor. Önlem alınmazsa, sosyal güvenlik sistemi daha da zorlu bir döneme girebilir.